1. Virus corona (SARS-CoV-2) – Covid-19
Vi rút corona (SARS-CoV-2) – Covid-19 là virus đường hô hấp mới gây bệnh viêm đường hô hấp cấp ở người và có thể lây lan từ người sang người. Virus này được xác định trong một cuộc điều tra ổ dịch bắt nguồn từ khu chợ lớn chuyên bán hải sản và động vật ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. 2019-nCoV là chủng virus mới chưa được xác định trước đó. Ngoài chủng corona virus mới phát hiện này, đã có nhiều chủng corona virus khác được biết tới ngày nay có khả năng lây nhiễm ở người với nhiều biến thể có khả năng lây nhiễm cao hơn và kháng vacxin cao hơn.
2. Virus corona (SARS-CoV-2) – Covid-19 xâm nhập cơ thể bằng cách nào?
Coivd-19 lây lan bằng cách nào? và xâm nhập cơ thể bằng con đường nào?
Virus corona lây lan qua các giọt nhỏ trong không khí do ho hoặc hắt hơi xâm nhập qua mũi, miệng hoặc mắt của những người ở gần. Các Virus corona trong những giọt này di chuyển nhanh chóng vào đường mũi, đường miệng và đến màng nhầy ở phía sau cổ họng, gắn vào một thụ thể đặc biệt trong các tế bào – thụ thể ACE2 .
Khi các hạt Virus corona rơi vào mắt, mũi hoặc miệng, thì một loại protein có tên gọi là “Spike protein – protein S” trên bề mặt vi rút sẽ kết nối với một thụ thể ACE2 có trên tế bào của người, cho phép chúng xâm nhập vào cơ thể.
Thụ thể ACE2 là thụ thể tồn tại ở khắp nơi trong cơ thể, điều này tạo điều kiện cho vi rút lây lan. Một khi Virus corona xâm nhập, nó sẽ biến các tế bào thành một nhà máy, tạo ra hàng triệu bản sao của chính nó – sau đó có thể được thở ra hoặc ho ra để lây nhiễm cho người khác.
Thụ thể ACE2 hiện diện trong nhiều loại tế bào và mô bao gồm phổi, tim, mạch máu, thận, gan và đường tiêu hóa. Nó hiện diện trong các tế bào biểu mô, lót các mô nhất định và tạo ra hàng rào bảo vệ.
Sự trao đổi oxy và carbon dioxide giữa phổi và mạch máu xảy ra trên lớp biểu mô này trong phổi. ACE2 hiện diện trong biểu mô ở mũi, miệng và phổi. Trong phổi, ACE2 có rất nhiều trên các tế bào phổi loại II, một loại tế bào quan trọng có trong các khoang bên trong phổi gọi là phế nang, nơi oxy được hấp thụ và thải carbon dioxide.
Virus corona có các protein gai – protein S đâm ra từ bề mặt của chúng, và các gai này bám vào màng tế bào, cho phép vật liệu di truyền virus xâm nhập tế bào người. Vật liệu di truyền đó tiến hành “cướp đi sự trao đổi chất của tế bào”, giúp chúng “nhân lên và tạo ra virus”, bác sĩ William Schaffner, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt ở Nashville, cho biết.
Khi gặp tế bào người, các protein hình gai của virus Corona (SARS-CoV-2) sẽ tìm kiếm và dính vào các thụ thể ACE2 – cấu trúc bên ngoài màng tế bào người. Đây được coi như “tay nắm cửa” để virus dễ dàng xâm nhập vào tế bào người rồi nhân lên.
So sánh với chủng virus corona gây hội chứng viêm đường hô hấp cấp (SARS) năm 2002-2003, được đặt tên là SARS-CoV, với cùng cơ chế lây nhiễm như trên thì virus SARS-CoV-2 có khả năng liên kết với thụ thể ACE2 của tế bào người cao hơn nhiều lần, dẫn đến sự gắn kết mạnh hơn nhờ protein gai – protein S phân bố dày hơn.
Điều đó có nghĩa là chỉ cần một lượng các giọt bắn chứa virus Covid-19 được con người hít qua mũi hoặc miệng cũng đủ để xâm nhập vào tế bào người và lây lan từ người sang người.
3. Quá trình xâm nhập đó ảnh hưởng đến hệ hô hấp như thế nào?
Khi các bản sao của virus Covid-19 nhân lên, chúng bùng phát và lây nhiễm các tế bào lân cận. Các triệu chứng thường bắt đầu ở phía sau cổ họng với đau họng và ho khan.
Sau đó, virus Covid19 “bò dần dần xuống các ống phế quản”. Khi virus Covid-19 đến phổi, màng nhầy của hệ hô dưới bị viêm. Điều đó có thể làm hỏng phế nang hoặc túi phổi và phổi phải làm việc nhiều hơn để thực hiện chức năng cung cấp oxy cho máu lưu thông khắp cơ thể chúng ta và loại bỏ carbon dioxide khỏi máu để có thể thở ra.
“Nếu bạn bị sưng ở đó, việc thở oxy qua màng nhầy sẽ khó khăn hơn nhiều”, bác sĩ Amy Compton-Phillips, Giám đốc lâm sàng của Hệ thống Y tế Providence, cho biết.
Sự sưng tấy và dòng lưu thông oxy bị suy yếu có thể khiến những khu vực đó trong phổi chứa đầy chất lỏng, mủ và tế bào chết. Viêm phổi, một dạng nhiễm trùng, có thể xảy ra.
Một số người khó thở đến mức cần phải đặt máy thở. Trong những trường hợp xấu nhất, được gọi là Hội chứng Suy hô hấp Cấp tính, phổi chứa quá nhiều chất lỏng mà không có sự hỗ trợ hô hấp nào có thể giúp đỡ, và bệnh nhân chết.
Tham khảo:
- https://vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/dich-2019-ncov/thong-tin-suc-khoe/cach-thuc-covid-tan-cong-moi-co-quan-noi-tang/#:~:text=Vi%20r%C3%BAt%20corona%20(SARS%2DCoV,x%C3%A2m%20nh%E1%BA%ADp%20v%C3%A0o%20c%C6%A1%20th%E1%BB%83.
- http://colab.gov.vn/tin-tuc/2274/Qua-trinh-xam-nhap-co-the-va-gay-benh-cua-virut-Corona.aspx
- https://vkist.gov.vn/vi/post/manh-khoe-xam-luoc-te-bao-cua-sars-cov-2-392.htmhttps://www.nature.com/articles/d41586-021-02039-y
- https://theconversation.com/what-is-the-ace2-receptor-how-is-it-connected-to-coronavirus-and-why-might-it-be-key-to-treating-covid-19-the-experts-explain-136928
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8236094/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7889463/
