Đau họng do Viêm họng là tình trạng mà tất cả chúng ta đều quen thuộc, nhưng không dễ để biết triệu chứng đó là do nhiễm vi rút hay vi khuẩn. Và điều này có thể khiến chúng ta bối rối khi đang cố gắng điều trị triệu chứng viêm họng này.
1 . Nguyên nhân gây viêm họng – đau họng
Nguyên nhân gây đau họng bao gồm từ nhiễm trùng đến chấn thương. Dưới đây là những nguyên nhân gây viêm họng phổ biến nhất
– Nhiễm virus: Virus gây ra khoảng 90% trường hợp viêm họng. Cảm lạnh thông thường và cúm là những bệnh nhiễm virus phổ biến nhất có thể gây đau họng.
– Nhiễm vi khuẩn: Vi khuẩn Streptococcus là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau họng do nhiễm vi khuẩn. Viêm họng liên cầu khuẩn là nguyên nhân gây ra gần 40% số ca viêm họng ở trẻ em. Viêm amidan và các bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu và chlamydia cũng có thể gây đau họng.
– Dị ứng : Thông thường, hệ thống miễn dịch phản ứng với các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa , cỏ và lông thú cưng. Nó giải phóng các hóa chất gây ra các triệu chứng như nghẹt mũi , chảy nước mắt , hắt hơi và kích ứng cổ họng. Chất nhầy dư thừa trong mũi có thể chảy xuống phía sau cổ họng. Điều này được gọi là chảy nước mũi sau và có thể gây kích ứng cổ họng.
– Chấn thương: Bất kỳ chấn thương nào, chẳng hạn như bị đánh hoặc bị cắt vào cổ, đều có thể gây đau họng. Việc một miếng thức ăn mắc kẹt trong cổ họng cũng có thể gây kích ứng. Việc sử dụng nhiều lần sẽ làm căng dây thanh âm và các cơ ở cổ họng. Một người có thể bị đau họng sau khi la hét, nói to hoặc hát trong thời gian dài.
– Khối u: Khối u ở họng, thanh quản hoặc lưỡi có thể gây đau họng. Khi đau họng là dấu hiệu của bệnh ung thư , nó sẽ không biến mất sau vài ngày.
– Bệnh trào ngược dạ dày thực quản ( GERD ): Đó là tình trạng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản (ống dẫn thức ăn từ miệng đến dạ dày). Axit đốt cháy thực quản và cổ họng, đôi khi có thể gây đau họng.
– Không khí khô: Không khí khô có thể hút độ ẩm từ miệng và cổ họng, khiến chúng có cảm giác khô và ngứa ngáy. Không khí rất có thể bị khô vào mùa đông khi máy sưởi đang chạy .
– Khói, hóa chất và các chất kích thích khác: Nhiều hóa chất và chất khác nhau trong môi trường gây kích ứng cổ họng, bao gồm thuốc lá và khói thuốc lá khác, ô nhiễm không khí hoặc giao thông, sản phẩm tẩy rửa và các hóa chất khác.
2 . Biến chứng có thể phát sinh của triệu chứng viêm họng
Điều quan trọng là bạn phải được bác sĩ xem xét các triệu chứng đau họng vì nhiễm trùng không được điều trị có thể nguy hiểm. Nhiều biến chứng có thể phát sinh, chẳng hạn như:
– Áp xe gần amidan
– Nhiễm trùng tai
– Viêm xoang
– Thấp khớp
3 . Dấu hiệu và triệu chứng của viêm họng
Cách dễ dàng nhất để phân biệt giữa viêm họng do nhiễm vi khuẩn và virus là dựa vào các triệu chứng. Dưới đây là 03 triệu chứng của bệnh viêm họng do vi khuẩn và virus không xuất hiện ở loại kia.
3.1 Viêm họng do vi khuẩn
Viêm họng do vi khuẩn được gọi là viêm họng liên cầu khuẩn , do vi khuẩn streptococcus gây ra . Nó dễ lây lan , lây lan qua không khí qua các giọt nhỏ – như khi ai đó ho – hoặc trên các bề mặt mà người bị nhiễm trùng đã chạm vào.
Dấu hiệu Viêm họng do vi khuẩn
Nuốt đau là tình trạng thường gặp ở cả viêm họng do vi khuẩn và virus, nhưng viêm họng do vi khuẩn thường đi kèm với amidan đỏ và sưng ở phía sau cổ họng. Bạn cũng có thể nhìn thấy những mảng trắng hoặc vệt mủ ở đó. Sốt cũng thường gặp ở cả hai bệnh này, nhưng sốt do vi khuẩn có xu hướng cao hơn và nặng hơn so với nhiễm virus.
Một số người bị nhiễm trùng cổ họng liên cầu khuẩn cũng sẽ nhận thấy những đốm nhỏ màu đỏ, được gọi là đốm xuất huyết , trên vòm miệng. Đây thực sự là những mạch máu nhỏ, mao mạch, đã bị vỡ do nhiễm trùng và rỉ ra một ít máu.
Một số triệu chứng phổ biến hơn để phân biệt viêm họng do vi khuẩn với viêm họng do virus:
1 – Buồn nôn và ói mửa: Nhiễm trùng cổ họng do vi khuẩn có thể gây buồn nôn và ói mửa . Chán ăn cũng là một triệu chứng thường gặp. Trẻ em đặc biệt dễ bị buồn nôn vì viêm họng liên cầu khuẩn .
2 – Đau bụng : Mặc dù cổ họng và dạ dày có vẻ không liên quan nhưng đau dạ dày và bụng là triệu chứng phổ biến của viêm họng liên cầu khuẩn . Nhiễm trùng có thể gây ra một loạt các triệu chứng liên quan đến chứng khó tiêu , còn gọi là chứng khó tiêu .
3 – Không ho : Nghe có vẻ phản trực giác nhưng viêm họng do vi khuẩn hiếm khi đi kèm với ho . Một số triệu chứng cảm lạnh thông thường như ho và sổ mũi cho thấy bạn đang bị viêm họng do vi-rút – vì vậy nếu bạn mắc phải các triệu chứng này thì có thể đó không phải là viêm họng liên cầu khuẩn.
3.2 Viêm họng do virus
Viêm họng do virus là do tình trạng viêm do virus gây ra, chẳng hạn như cảm lạnh thông thường . Nó có các triệu chứng và tiến triển hoàn toàn khác so với viêm họng do vi khuẩn. Nó vẫn có khả năng lây nhiễm nhưng không phản ứng với kháng sinh như nhiễm trùng do vi khuẩn.
Dấu hiệu Viêm họng do virus
Viêm họng do virus có biểu hiện rất khác. Nó giống như triệu chứng của cảm cúm, cảm lạnh và thường đi kèm với các triệu chứng của cảm lạnh thông thường .
Một số triệu chứng phổ biến hơn để phân biệt viêm họng viêm họng do virus với do vi khuẩn :
1 – Ho: Viêm họng do virus hầu như luôn kèm theo ho, không giống như bệnh do vi khuẩn. Ho là cách cơ thể tống các chất lạ ra khỏi phổi và có thể kéo dài đến hai tuần.
2 – Có thể thấy sưng tấy ở cổ họng: Viêm họng do virus thường sẽ đỏ và sưng tấy ở phía sau miệng, nhưng không nên có các đốm đỏ và trắng như khi bị nhiễm trùng do vi khuẩn.
3 – Sổ mũi: Viêm họng do virus thường đi kèm với các triệu chứng cảm lạnh thông thường khác , đặc biệt là sổ mũi và khàn giọng .
Chúng ta cũng có thể bị sốt do viêm họng do virus. Nhìn chung, bệnh viêm họng do vi khuẩn và vi rút có thể có cảm giác rất giống nhau, nhưng có thể cảm giác giống cảm lạnh hơn nếu nguyên nhân là do vi rút.
Đây là lý do tại sao việc chẩn đoán y tế chính xác là cần thiết.
4 . Chẩn đoán viêm họng – đau họng
Sàng lọc nhanh liên cầu khuẩn là cách phổ biến để chẩn đoán viêm họng liên cầu khuẩn. Nó bao gồm việc lấy mẫu nhanh từ phía sau cổ họng của bạn và chỉ mất khoảng năm phút để có kết quả.
Để loại trừ khả năng âm tính giả trong xét nghiệm liên cầu khuẩn nhanh , các bác sĩ cũng có thể sử dụng phương pháp nuôi cấy cổ họng. Các tế bào mẫu được đặt trong môi trường tăng trưởng và sự phát triển của chúng được quan sát bởi kỹ thuật viên đã qua đào tạo. Kết quả của công việc trong phòng thí nghiệm này sẽ quyết định quá trình điều trị của bạn.
5 . Phương pháp điều trị viêm họng do vi khuẩn và virus
5.1 Viêm họng do virus
Hầu hết các cơn đau sẽ tự khỏi trong vòng 5 – 7 ngày. Thuốc kháng sinh không giúp điều trị nhiễm virus mà còn có thể gây hại bởi các tác dụng phụ từ nhẹ, như phát ban, đến phản ứng dị ứng nghiêm trọng, kháng kháng sinh và nhiễm Clotridium difficile (gây tiêu chảy có thể dẫn đến tổn thương ruột kết nghiêm trọng và tử vong).
Để giảm đau và hạ sốt, nhiều người chuyển sang dùng acetaminophen (Tylenol, những loại khác) hoặc các thuốc giảm đau nhẹ khác.
Không bao giờ dùng aspirin cho trẻ em hoặc thanh thiếu niên vì nó có liên quan đến hội chứng Reye, một tình trạng hiếm gặp nhưng có khả năng đe dọa tính mạng gây sưng gan và não.
5.2 Viêm họng do vi khuẩn
Viêm họng là do nhiễm vi khuẩn, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị và ngăn ngừa các biến chứng khác.
Lưu ý : phải uống đủ liều kháng sinh theo quy định ngay cả khi các triệu chứng đã hết. Cần tuân thủ liệu trình điều trị (từ 7-10 ngày), không bỏ thuốc giữa chừng để tránh vi khuẩn quay trở lại khiến bệnh không khỏi, nặng lên, thậm chí có thể gây kháng thuốc. Việc không dùng hết thuốc theo chỉ dẫn có thể khiến tình trạng nhiễm trùng trở nên trầm trọng hơn hoặc lan sang các bộ phận khác của cơ thể.
Không dùng đủ liều kháng sinh để điều trị viêm họng liên cầu khuẩn có thể làm tăng nguy cơ trẻ bị sốt thấp khớp hoặc viêm thận nghiêm trọng.
5.3 Phương pháp điều trị khác
Nếu đau họng là triệu chứng của một tình trạng không phải do nhiễm virus hoặc vi khuẩn, các phương pháp điều trị khác có thể sẽ được xem xét tùy thuộc vào chẩn đoán.
6 . Làm thế nào để điều trị viêm họng mà không cần dùng kháng sinh?
Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy bạn bị viêm họng do virus, bác sĩ sẽ không kê đơn bất kỳ loại thuốc kháng sinh nào. Nhưng các bác sĩ thường khuyên dùng một số liệu pháp để trợ giúp khác để hổ trợ, chẳng hạn như:
– Trà thảo dược ( như trà gừng, bạc hà,tía tô,….) và nước dùng nóng ấm để làm dịu cổ họng: trà gừng sả chanh hòa tan Sagucha pha với nước ấm uống vào mỗi buổi sáng – có thể dùng vào buổi tối. hoặc dùng trà gừng sả chanh hòa tan Sagucha khi có dấu hiệu cảm cúm,
– Dùng thảo dược dạng xịt có chứa các thành phần thảo dược làm mát, chống viêm, làm lành vết viêm,…. như gừng, nghệ, bạc hà, cam thảo, sài đất,…. hoặc viên ngậm để làm dịu và lành vết đau, viêm. Xịt miệng thảo dược Sagucha có chứa các thảo dược có tác dụng giảm đau, chống viêm, làm lành vết thương,.. dùng cho ho, viêm họng, ngủ ngáy,….
– Tạo độ ẩm sạch, thoáng mát có chứa thảo dược: Sử dụng máy tạo độ ẩm không khí mát để loại bỏ không khí khô có thể gây kích ứng thêm cho cơn đau họng
– Xông hơi hơi nước bằng thảo dược để kích hệ hô hấp tốt hơn, tạo độ ẩm cho hệ hô hấp trên và kích hoạt hệ miễn dịch của cơ thể.
– Ngủ ở tư thế hơi cao để cải thiện việc thoát chất nhầy
– Thuốc giảm đau không kê đơn để điều trị các triệu chứng phụ và giảm bớt sự khó chịu của bạn
– Súc miệng bằng nước muối ấm: (trộn ¼ đến ½ muỗng cà phê muối ăn thông thường trong 250ml nước ấm và súc miệng từ 10 đến 20 giây). Trẻ em còn quá nhỏ để hiểu cách súc miệng không nên sử dụng biện pháp khắc phục này.
– Nghỉ ngơi nhiều.
– Dùng thuốc không kê đơn như acetaminophen hoặc ibuprofen để giảm đau và hạ sốt.
Nhưng một số can thiệp y tế sẽ cần thiết nếu nhiễm trùng là do vi khuẩn. Bác sĩ có thể sẽ kê đơn thuốc kháng sinh để nhắm trực tiếp vào vi khuẩn. Quá trình hồi phục của bạn có thể mất tới một tuần, vì vậy hãy kiên nhẫn với cơ thể và nghỉ ngơi mà bạn cần.
Đau họng thường kéo dài dưới một tuần. Nếu đau họng kéo dài hơn bốn ngày, có thể cần được chăm sóc y tế.
Tham khảo :
1, How Do I Know If My Sore Throat Is Viral or Bacterial?
2, Sore throat
3, Lưu ý khi dùng kháng sinh trị viêm họng
